กรุงเก่าของไทยอย่างจังหวัดพระนครศรีอยุธยานั้นเต็มไปด้วยทั้งเรื่องราวประวัติศาสตร์และของดีที่เป็นมรดกรสอร่อยซึ่งตกทอดจากวันวาน ดึงดูดให้บรรดานักท่องเที่ยวสายชิมมากมายเดินทางไปลิ้มลอง หนึ่งในนั้นเป็นของหวานของฝากเลื่องชื่อประจำจังหวัด นั่นคือ “โรตีสายไหม” อะไรที่ทำให้ขนมชนิดนี้เป็นขนมคู่เมืองประวัติศาสตร์ราชธานีเก่าของไทย ‘มิชลิน ไกด์’ จะพาคุณไปฟังเฉลย พร้อมแนะนำพิกัดร้านโรตีสายไหมเจ้าอร่อยเด็ดถึงขั้นติดอยู่ในลิสต์ประจำปี 2566 ของเรา
“โรตีสายไหม” เป็นขนมของชาวไทยเชื้อสายมุสลิมที่ทำสืบต่อกันมาตั้งแต่คนรุ่นเก่า เอกลักษณ์ของขนมชนิดนี้คือแผ่นแป้งนุ่มมีกลิ่นหอม นำไปม้วนห่อกินกับสายไหมเส้นยาวละเอียดที่ทำจากน้ำตาลเคี่ยว ด้วยรสชาติหวานละมุนแถมยังละลายได้ในปากจึงทำให้ขนมชนิดนี้เป็นของดังขึ้นชื่อที่ทำขายกันอย่างแพร่หลายในจังหวัดพระนครศรีอยุธยา จนกลายเป็นของฝากยอดฮิตที่ไม่ว่าใครต่อใครมาเยี่ยมเยือนเมืองเก่าแห่งนี้เป็นต้องซื้อติดไม้ติดมือกลับไป
เปิดประวัติความเป็นมาของ “โรตีสายไหม” ขนมอร่อยคู่พระนครเก่าไทย
สันนิษฐานกันว่าโรตีสายไหมเข้ามาในประเทศไทยโดยผู้อพยพชาวอนุทวีปอินเดีย เดิมห่อเส้นสายไหมด้วยแป้งโรตีชนิดหนา ต่อมามีชาวไทยเชื้อสายจีนดัดแปลงประยุกต์ใช้แป้งบางห่อสายไหมแทน จึงเกิดเป็นโรตีสายไหมแป้งบางอย่างที่เราเห็นกันอยู่ในปัจจุบันส่วนสาเหตุที่ทำให้ขนมชนิดนี้ได้รับความนิยมแพร่หลายจนกลายเป็นของขึ้นชื่อประจำจังหวัดนั้น ตามบันทึกของทางจังหวัดพระนครศรีอยุธยากล่าวว่าเป็นเพราะนายบังเปีย หรือชื่อจริงคือนายซาเล็ม แสงอรุณ ชาวไทยเชื้อสายมุสลิมเป็นผู้นำเข้ามา แต่เดิมบังเปียเป็นชาวอยุธยาโดยกำเนิด แต่ต้องระหกระเหินไปอยู่ถิ่นอื่นและหาเลี้ยงชีพด้วยการทำขนม เช่น โรตีกรอบ โรตีใส่นม ต่อมาบังเปียจึงทดลองดึงน้ำตาลฝึกฝนการทำโรตีสายไหม ใช้เวลาอยู่นานหลายปีจนกระทั่งมีความชำนาญ และเมื่อบังเปียย้ายกลับมาปักหลักยังบ้านเกิดก็หาเลี้ยงครอบครัวโดยการทำโรตีสายไหม ด้วยความขยันหมั่นเพียรบังเปียจึงหาทางพัฒนารสชาติอยู่เสมอ และปรับสูตรดั้งเดิมเพิ่มรสชาติด้วยการใส่นม กะทิ งา และธัญพืช จนเป็นที่ถูกอกถูกใจของผู้ได้ชิม บังเปียยังชักชวนญาติพี่น้องให้มาร่วมทำโรตีสายไหมจนสามารถขยายกิจการได้อีกด้วย ทั้งยังมีคนมาฝากตัวเป็นศิษย์ของเขาจำนวนไม่น้อย การที่บังเปียไม่หวงวิชาทำให้โรตีสายไหมกลายเป็นขนมที่แพร่หลายในจังหวัดพระนครศรีอยุธยามาจนถึงทุกวันนี้
ไขความลับความหวานนุ่มละมุน และเปิดลายแทงโรตีสายไหมอร่อยระดับบิบ กูร์มองด์ ของ ‘มิชลิน ไกด์’
จริง ๆ แล้วจะเห็นได้ชัดเจนเลยว่าโรตีสายไหมเป็นขนมที่ไม่มีองค์ประกอบซับซ้อนนัก เพราะมีเพียงส่วนที่เป็นแป้งกับส่วนสายไหมเท่านั้น แต่กรรมวิธีที่จะทำให้อร่อยจริง ๆ นั้นถือว่าไม่ง่าย เพราะขึ้นอยู่กับความชำนาญและสูตรลับของแต่ละเจ้า ในส่วนของแป้งมีส่วนผสมที่เรียบง่ายอย่างแป้งสาลี เกลือ แป้งมัน ผสมน้ำและน้ำมัน จากนั้นคลุกเคล้าให้เข้ากัน นำไปแต้มละเลงลงบนกระทะร้อนแล้วแซะออกจนได้แผ่นแป้งบาง ๆ ซึ่งการจะทำแผ่นแป้งให้ออกมาอร่อยนั้นนอกจากเนื้อแป้งต้องมีความเบาแล้วยังต้องกลมมนสวยงามจึงจะดูน่ารับประทาน บางเจ้าอาจมีการใส่ส่วนผสมพิเศษอื่น ๆ อย่างกะทิ นม งา ธัญพืช ฯลฯ ในสัดส่วนที่เป็นสูตรลับเฉพาะของตนด้านการทำสายไหมเส้นละเอียดที่ทั้งหวาน หอม อร่อย และสวยงามนั้นเกิดจากการนำน้ำตาลไปเคี่ยวผสมกับน้ำ ใส่แป้งเล็กน้อย และน้ำมัน ซึ่งต้องกวนเคี่ยวจนงวดให้น้ำตาลหนืดแล้วนำไปดึงให้กลายเป็นเส้นไหม ต้องบอกเลยว่าขั้นตอนนี้ต้องใช้ทั้งพละกำลังและความอุตสาหะไม่น้อยเลยทีเดียว ทั้งนี้ร้านโรตีสายไหมแม่ป้อม (รางวัลบิบ กูร์มองด์, คู่มือ 'มิชลิน ไกด์' ฉบับประเทศไทย ประจำปี 2566) เจ้าดังแห่งเมืองอยุธยาที่เปิดขายมานานกว่า 37 ปีและเป็นที่หมายปองของบรรดานักชิมเคยเผยเคล็ดลับความอร่อยของส่วนสายไหมให้ ‘มิชลิน ไกด์’ ฟังว่า นอกจากต้องอาศัยการฝึกฝนจนชำนาญแล้วยังต้องอุทิศแรงกำลังเป็นสำคัญ
“การทำสายไหมของร้านโรตีสายไหมแม่ป้อม เราต้องเคี่ยวน้ำตาลโดยห้ามคนเด็ดขาด แต่จะใช้วิธีการเขย่ากระทะแทน ค่อย ๆ เคี่ยวไปเรื่อย ๆ จนเป็นสีน้ำตาลหอม เสร็จแล้วจึงนำมาหล่อเย็น ก่อนเอาไปผสมรวมกับตัวแยกน้ำตาล ซึ่งมีส่วนผสมของน้ำมันกับแป้งที่กวนมาพอดีจนเป็นสีขมิ้นแล้วเท่านั้น จากนั้นจึงเริ่มต้นกระบวนการสาวสายไหม ซึ่งนอกจากต้องอาศัยการฝึกฝนจนชำนาญแล้วยังต้องใช้แรงกำลัง งานแบบนี้เราต้องใจเย็นให้มาก จะทำตอนอารมณ์ร้อนไม่ได้เลย เพราะถ้าอารมณ์ร้อนเมื่อไรเส้นไหมจะขาดเสียหายหมด แต่ถ้าทำตอนอารมณ์ดี ๆ เส้นไหมจะออกมาละเอียดสวย”
จังหวัดพระนครศรีอยุธยามีร้านโรตีสายไหมอยู่เป็นร้อยแห่ง การที่ร้านโรตีสายไหมสักร้านจะเป็นที่ชื่นชอบและเป็นที่หมายปองจากผู้คนมากมายเหมือนอย่างร้านโรตีสายไหมแม่ป้อมนั้นย่อมเป็นเพราะกรรมวิธีที่สุดพิถีพิถันและรสชาตินุ่มนวลแสนอร่อยจากสูตรลับเฉพาะ ซึ่งพัฒนาขึ้นจากประสบการณ์ลองผิดลองถูกจนได้สูตรที่ลงตัว ประกอบกับความชำนาญของทั้งแม่ป้อมและสามีจึงทำให้โรตีสายไหมของร้านแม่ป้อมอร่อยเด็ดกว่าร้านอื่น ๆ
นอกจากร้านโรตีสายไหมแม่ป้อม อยุธยายังมีร้านโรตีสายไหมที่โด่งดังไม่แพ้กันและได้รับรางวัลบิบ กูร์มองด์อีกแห่ง คือร้านโรตีสายไหม อาบีดีน-ประนอม แสงอรุณ ซึ่งเปิดขายมานานกว่า 70 ปีแล้ว และยังคงสืบทอดเทคนิคและรสชาติแบบดั้งเดิมเอาไว้ มีทั้งโรตีแบบธรรมดาและรสใบเตยให้เลือก แป้งโรตีของร้านโรตีสายไหม อาบีดีน-ประนอม แสงอรุณ มีดีตรงที่แผ่นบางทว่านุ่มเหนียว ไม่กระด้างเลยแม้แต่น้อย เมื่อห่อสายไหมเนื้อฟูสวยแถมหอมมันกลิ่นคาราเมลยิ่งเป็นความหวานที่เปี่ยมเสน่ห์ เป็นอีกร้านโรตีสายไหมเจ้าเด็ดที่มีคนติดใจต่อคิวกันยาวเสมอ จน ‘มิชลิน ไกด์’ ไม่อยากให้คุณพลาดหากแวะไปเยือนถิ่นกรุงเก่า
นอกจากนี้จังหวัดพระนครศรีอยุธยาซึ่งเคยเป็นราชธานีเก่าของไทยนานกว่า 600 ปียังมีสถานะเป็นเมืองมรดกโลกของ UNESCO จึงเต็มไปด้วยสถานที่ท่องเที่ยวน่าสนใจทั้งทางประวัติศาสตร์และวัฒนธรรม ทั้งยังเต็มไปด้วยอาหารอร่อยอันเป็นมรดกตกทอด ไม่ว่าจะเป็นขนมไทยตำรับอยุธยา กุ้งเผา ปลาแม่น้ำ อาหารตามฤดูกาลฉบับอยุธยา ตลอดจนอาหารริมทางในตลาดบกและตลาดน้ำ แถมด้วยความที่ตั้งอยู่ไม่ห่างจากกรุงเทพฯ จึงเหมาะสำหรับจัดทริปไปเที่ยวเช็กอินและไปกินอาหารอร่อยมาก ๆ รับรองว่าเจริญอาหารกันแน่ ๆ
และอย่าลืมตะลุยชิมอาหารริมทางในตลาดบกและตลาดน้ำ ทั้งตลาดโก้งโค้ง ที่โดดเด่นเรื่องขนมหวาน อาหารท้องถิ่น และบรรยากาศอยุธยาย้อนยุคที่พ่อค้าแม่ขายต่างใส่ชุดไทยออกมาต้อนรับ หรือจะตลาดหัวรอ ตลาดสดเก่าแก่แหล่งรวมพิกัดของอร่อยริมทางเจ้าเก่าแก่ที่แต่ละร้านขายกันมาไม่ต่ำกว่า 40-50 ปี หรือตลาดน้ำอโยธยา ที่จำลองบรรยากาศการค้าขายริมน้ำของชาวอโยธยาในอดีต เช่นเดียวกับ ตลาดน้ำวัดท่าการ้อง ที่ชวนคุณย้อนอดีตไปกับบรรยากาศวิถีไทยแบบก่อนเก่า รวมถึงอยุธยาไนท์มาร์เก็ต ตลาดกลางคืนที่ครบถ้วนด้วยสตรีตฟู้ดและของฝาก จนกลายเป็นอีกจุดเช็กอินด้านการท่องเที่ยวที่ห้ามพลาดในพระนครศรีอยุธยา
อย่างไรก็ตามแม้จะดูเหมือนว่าการท่องเที่ยวเริ่มกลับมาครึกครื้นขึ้นอีกครั้งแล้ว แต่ระหว่างเดินทางอย่าลืมป้องกันตัวเองอย่างเคร่งครัดด้วยการสวมหน้ากาก ล้างมือ อีกทั้งเรายังสามารถเพิ่มความมั่นใจได้ด้วยการสังเกตตราสัญลักษณ์ SHA ที่รับรองมาตรฐานความปลอดภัยด้านสุขอนามัยให้กับสถานบริการด้านการท่องเที่ยวประเภทต่าง ๆ เพื่อสร้างความมั่นใจว่าประสบการณ์เดินทางนั้นจะปลอดภัยสำหรับนักท่องเที่ยวทุกคน
สามารถอ่านรายละเอียดเพิ่มเติมของโครงการดี ๆ นี้ได้ที่ thailandsha.tourismthailand.org หรือหากต้องการอัปเดตสถานที่ท่องเที่ยวก่อนเดินทาง สามารถสอบถามข้อมูลท่องเที่ยวเพิ่มเติมได้ที่ TAT Call Center เบอร์ 1672 หรือเฟซบุ๊ก TAT Contact Center
